- عکس پس زمینه از: شهروز عبادی
قلعه قهقهه (قاه‌قاه قالاسی) (کهن دژ)، در بخش مرادلو و در نزدیکی روستاهای کنچوبه و قره آغاج کلان، در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال مشگین شهر واقع شده است. این بنا در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ تحت شماره ۶۱۹۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این قلعه در تپه‌سنگی به ارتفاع تقریبی ۱۲۰۰ متر از سطح دریا و ۳۰۰ متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و غیرقابل نفوذ احداث نموده‌اند که با گذشت سالیان دراز هم اکنون نیز ورود به آن سخت می باشد. سطح قلعه حدود ۵ هکتار (۱۰۰×۵۰۰) و اختلاف سطح در سطح فوقانی قلعه کمتر از ۳۰ متر است. قلعه دارای دیواره های بلند طبیعی بوده و در میان صخره ها قرار دارد. دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکل طبیعی قرار دارد که گویی صخره های آن به دست بشر پیرایش یافته است.
وقایع و حوادثی که مورخین در مورد قلعه قهقهه ذکر کرده اند بیشتر مربوط به دوران صفویه است اما این بدان معنی نیست که قلعه در دوره صفویه ساخته شده است. طبق تحقیقات باستان شناسی به عمل آمده، استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می رسد. اما در مورد بنای قلعه اختلاف نظر وجود دارد. قلعه در زمان بابک و صفویه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سال‌ها به عنوان خزانه سلطنتی و مهم‌ترین زندان مورد استفاده قرار گرفته است.
این دژ، که استعمال نظامی داشته است شامل سه دیوار یا سه حصار متداخل است و از حصار چهارم به عنوان زندان استفاده می‌شده است. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت پیمایش مسیر می‌توان به ورودی قلعه رسید. این ورودی، راهرویی با طاق جناقی است که از سنگ و آجر ساخته شده و از آن به محوطهٔ قلعه راه وجود دارد. زندان دژ در منتهی‌الیه قسمت شرقی قلعه واقع شده و راه ورودی آن حفره‌ای طبیعی است که در دل تخته سنگی عظیم و قطور وجود دارد و با قرار دادن سنگی دیگر در مقابل آن، همچون درب، زندان را محصور می‌کردند. ۳ قسمت فضای زندان به پرتگاه و به سوی دره‌ای ۸۰ متری است. این قلعه محل زندانی شدن فرزندان شاه طهماسب صفوی از جمله اسماعیل میرزا بوده و شیخ احمد گیلانی نیز در این قلعه زندانی بوده است. در دو طرف دروازه ورودی، دو برج قرار دارد. عرض در ورودی ۵/۲ متر بوده و از جنس سنگ و آجر با طاق هلالی شکل می باشد که هنوز هم پابرجاست.
تنها راه استحصال آب در این دژ، تجمع آب‌های سطحی حاصل از باران و برف است که دژبانان و یا ساکنان برای ذخیره آب حفره‌هایی در دل سنگ کنده‌اند که از آن جمله تعداد چهار مخزن به قطر ۵ متر، در عمقهای متفاوت، در قسمت شمال شرقی و تعداد ۱۱ آب انبار به ابعاد ۵۰×۱۰×۲٫۵ در قسمت غربی قلعه می باشد.
از سال ۱۳۸۰ در جهت احیاء و مرمت قلعه گام های مؤثری برداشته شده که اصلاح مسیر صعود به قلعه و مرمت سر در ورودی آن، از جمله این اقدامات اساسی و حفاظتی است. وجود زندان صخره ای، آسیاب، آب انبار و محل های دیده بانی از جمله ویژگیهای بارز این قلعه به شمار می رود.
تصاویر:
آدرس:
استان اردبیل ـ مشگین شهر ـ جاده مغان ـ پس از روستای کنگرلو ـ فرعی روستاهای مشیران و کنچوبه (فاصله از مشگین شهر ۸۰ کیلومتر)
موقعیت قلعه قهقهه بر روی نقشه گوگل:
[باتوجه به تحریم دامنه های ایرانی توسط گوگل، نقشه های درون سایتی با خطا مواجه می شوند لذا با کلیک روی لینک زیر می توانید مستقیما به مسیر مورد نظر بروید]
